Czasopismo Ziemia Kaliska

W chwili powstania województwa kaliskiego wychodziły na jego terenie dwa czasopisma regionalne, mające swoje siedziby w dwu sąsiadujących ze sobą miastach: w Kaliszu — tygodnik „Ziemia Kaliska”, w Ostrowie Wielkopolskim — miesięcznik „Południowa Wielkopolska”. Już pierwszy numer „Ziemi Kaliskiej”, który wyszedł po reformie administracji, prezentował na swoich łamach problematykę całego nowego organizmu. Z czasem tygodnik umacniał swoją pozycję, aż wreszcie stał się istotnie czasopismem wojewódzkim.

Powstała sytuacja, w której niecelowe było wydawanie dwu podobnych czasopism, w znacznej mierze pokrywających się zasięgiem oddziaływania. Decyzją władz politycznych województwa i dyrekcji Poznańskiego Wydawnictwa Prasowego postanowiono więc przenieść redakcję „Południowej Wielkopolski” do Kalisza i przekształcić ten miesięcznik w czasopismo o charakterze społeczno-kulturalnym, którego brak dawał się odczuć od chwili, gdy na łamach „Ziemi Kaliskiej” zabrakło miejsca dla szerszego traktowania tematyki kulturalnej.

Pierwszy numer zmodyfikowanej „Południowej Wielkopolski”, który ukazał się w maju 1977 r. usiłował sprostać postawionym przed czasopismem zadaniom. Sporo jednak jeszcze czasu upłynęło, zanim redakcja wypracowała profil pisma, nową szatę graficzną, wyróżniającą je spośród innych tytułów ukazujących się na terenie Wielkopolski, zanim zdobyło sobie współpracowników spoza grona dziennikarzy-profesjonalistów oraz nowych odbiorców.

Za główny cel redakcja postawiła sobie prezentowanie tradycji kulturalnych oraz współczesnego dorobku kulturalnego Ziemi Kaliskiej, ważniejszych wydarzeń historycznych i postępowych tradycji regionu, a także odzwierciedlanie współczesnych zjawisk i wydarzeń kulturalnych.

Zgodnie więc z założeniami, łamy „Południowej Wielkopolska” zapełniają się materiałami historycznymi i przyczynkarskimi, często publikowanymi w związku z ważniejszymi rocznicami. Popularyzowanie znakomitych postaci na trwale zapisanych w historii i kulturze regionu, prezentowanie nowych faktów i opracowań z nimi związanych — stanowią stałe pozycje w planie redakcyjnym. Stały cykl „Chrońmy zabytki” przypomina dzieje historycznych obiektów województwa.

Prezentowaniu współczesnego dorobku kulturalnego i społecznego regionu służą artykuły poświęcone inicjatywom i dorobkowi środowisk kulturalnych w miastach i wsiach, szczególnie zaś społecznemu ruchowi kulturalnemu, coraz bardziej rozszerzającemu swoje kręgi i coraz bardziej znaczącemu w życiu mieszkańców województwa. Tym założeniom służy też przedstawianie dorobku plastyków profesjonalistów i amatorów oraz twórców ludowych, nielicznych — niestety — przedstawicieli środowiska literackiego, a także wprowadzenie rubryki „Poezja młodych”, która jednak jeszcze zbyt rzadko pojawia się na łamach miesięcznika. Redakcja stara się, by każde ważniejsze wydarzenie kulturalne, np. premiera teatralna, wystawa plastyczna, wydawnictwo regionalne, znalazło swoje odbicie, najczęściej w postaci recenzji.

Nierzadko kolumny „Południowej Wielkopolski” zapełnia problematyka działania organizacji partyjnych w środowiskach miejskich i wiejskich województwa, przy czym — odchodząc od form informacyjno-sprawoz- dawczych, do jakich z konieczności ograniczają się pisma codzienne i tygodniowe — redakcja stara się te zagadnienia przedstawić w formie artykułów publicystycznych, reportaży, popularyzując w ten sposób wzorce postępowania i zachowania zbiorowisk i jednostek ludzkich.

Ograniczając się do regionu, miesięcznik zajmuje się również wydarzeniami poza województwem kaliskim, ale w taki czy inny sposób związanymi z działalnością placówek i instytucji kulturalnych oraz organizacji społecznych Kaliskiego.

Założenia programowe redakcji, zmierzające do ogarnięcia w możliwie najszerszym stopniu zagadnień kulturalnych i społecznych regionu, spowodowały, że zaczęła ona szukać współpracowników spoza środowiska dziennikarskiego, pozyskując do współdziałania ludzi mających przeważnie spory dorobek publicystyczny i naukowy. Nie odmówił artykułu dla „Południowej Wielkopolski” prof. Władysław Rusiński z okazji X tomu „Rocznika Kaliskiego” i ukazania się Dziejów Kalisza. Stale współpracują z redakcją doc. Edward Polanowski, dr Halina Molendowa i dr Szymon Molenda, dr Henryk Wrotkowski, mgr Ryszard Bieniecki pisze recenzje książek i inne artykuły, autorką cyklu „Chrońmy zabytki” jest historyczka sztuki mgr Judyta Dymkowska; ilustracje do artykułów i rysunki systematycznie wykonuje artysta-grafik Władysław Kościelniak, recenzje muzyczne pisze muzykolog Kazimierz Madziała.

Coraz częściej też — a jest to korzyść obustronna — interesujące materiały napływają od autorów spoza Kalisza, od ludzi wywodzących się ze społecznego ruchu kulturalnego.

„Południowa Wielkopolska”, chociaż w dużej mierze wypełnia postawione przed nią zadania, wciąż jeszcze nie jest pismem o w pełni ukształtowanym obliczu i strukturze organizacyjnej, co nie pozostaje bez wpływu na jej poziom i atrakcyjność. Odczuwalnym mankamentem dla przykładu jest zbyt małe zróżnicowanie form wypowiedzi dziennikarskich, szczególnie zaś brak reportażu, felietonu, artykułów polemicznych, interwencyjnych. Zbyt mało miejsca poświęca się jeszcze tematyce społecznej, zdarzają się przypadki zastępowania recenzji pobieżnym omówieniem imprezy muzycznej, wystawy plastycznej itp.

Jednakże zespół redakcyjny, w swoim nielicznym składzie, stale szuka sposobów wzbogacania i udoskonalania pisma, poszerzania jego tematyki i powiększania grona współpracowników. Może więc z czasem w pełni zaspokajać będzie społeczne zapotrzebowanie na dobre, atrakcyjne pasmo społeczno-kulturalne.

SPIS ILUSTRACJI

1. Strona tytułowa jednego z numerów „Południowej Wielkopolski”

"Rocznik Kaliski” Tom XIII, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1980, str. 347-349.