|
przyjdź,
światłości sumień
PROGRAM DUSZPASTERSKI
DIECEZJI KALISKIEJ
W roku Dziesięciolecia jej istnienia
Kalisz 2002
I
PAPIESKIE WYTYCZNE
DLA PROGRAMÓW DIECEZJALNYCH
1. Program już
istnieje
Nie ulegamy bynajmniej naiwnemu przekonaniu, że można
znaleźć jakąś magiczną formułę, która pozwoli rozwiązać
wielkie problemy naszej epoki. Nie, nie zbawi nas żadna formuła, ale
konkretna Osoba oraz pewność, że Ona nas napełnia: Ja jestem z
wami!"
Nie trzeba zatem wyszukiwać nowego programu".
Program już istnieje: ten sam, co zawsze, zawarty w Ewangelii i w żywej
Tradycji. Jest on skupiony w istocie rzeczy wokół samego Chrystusa, którego
mamy poznawać, kochać i naśladować, aby żyć w Nim życiem
trynitarnym i z Nim przemieniać historię...".
2. Określić
elementy programu w Kościołach partykularnych
Jedyny program Ewangelii musi się nadal ucieleśniać,
jak dzieje się od początku, w historycznej rzeczywistości każdej wspólnoty
kościelnej. Właśnie w Kościołach lokalnych można określić
konkretne elementy programu: cele i metody pracy, zasady formacji i
doskonalenia duszpasterzy i ich współpracowników, sposoby
poszukiwania potrzebnych środków, dzięki którym orędzie Chrystusa
może docierać do ludzi, kształtować wspólnoty, głęboko na nie
oddziaływać poprzez świadectwo o wartościach ewangelicznych, składane
także w życiu społecznym i kulturze.
3. Priorytety
programu
Czeka nas zatem porywające zadanie. Mamy podjąć na
nowo pracę duszpasterską. To zadanie dotyczy nas wszystkich. Pragnę
jednak zwrócić uwagę, abyśmy mogli wspólnie się ubogacić i ustalić
kierunki działania, na pewne priorytety duszpasterskie, które
dostrzegam szczególnie dzięki doświadczeniu Jubileuszu (roku 2000):
-
Świętość
-
Modlitwa
-
Niedzielna Eucharystia - Sakrament Pojednania
-
Pierwszeństwo łaski... Biada, gdybyśmy zapomnieli, że bez Chrystusa nic
nie możemy uczynić
-
Słuchanie Słowa Bożego
-
Głoszenie Słowa Bożego
II
TRZYLETNI PROGRAM DLA DIECEZJI POLSKICH
PROPOZYCJA KOMISJI EPISKOPATU
DS. DUSZPASTERSTWA OGÓLNEGO
I Etap - rok 2002: Poznać Chrystusa (wiara wyznawana -
Credo)
II Etap - rok 2003: Kochać Chrystusa (wiara
celebrowana - Liturgia)
III Etap - rok 2004: Naśladować Chrystusa (wiara przeżywana
- Moralność)
III
PROGRAM DIECEZJI KALISKIEJ W ROKU 2002
1. Dziesięciolecie
istnienia Diecezji
Dnia 25 marca 2002 roku minie dziesięć lat od
ustanowienia Diecezji Kaliskiej. Dziesięciolecie, chociaż nie jest
jubileuszem, jest rocznicą znaczącą, zwłaszcza, gdy jest to pierwsze
dziesięciolecie w dziejach Diecezji. Ogarniając myślą to, co wypełniło
minione dziesięć lat, trudno nie przyznać, że był to czas łaski od
Pana. Pan pobłogosławił nam. Z Jego łaską staraliśmy się współdziałać,
na ile było nas stać. Trzeba przywołać to, co udało nam się, jako
diecezjalnej wspólnocie Ludu Bożego razem dokonać, aby wielbić Boga
i Mu dziękować za wielkie rzeczy, jakie nam uczynił. Niektóre z tych
dokonań zostały zaprezentowane w osobnej publikacji, do której niech
zaglądną duszpasterze, a także wierni świeccy.
2. Budowaliśmy
Kościół diecezjalny
Dziesięć lat temu, kiedy Diecezja rozpoczynała
samodzielne życie Kościoła, zostało rzucone hasło - apel: Budujemy
Kościół Diecezji Kaliskiej. Do idei budowania odwoływaliśmy się
w każdym następnym roku duszpasterskim i w przyszłości będziemy do
niej także się odwoływać, ponieważ Kościół - rzeczywistość
bosko-ludzka -winna być ciągle budowana w nas samych, w rodzinach, w
grupach i zespołach, w parafiach, w Diecezji.
3. Duc in altum - Zajedź na głębię
Wdzięczni Bogu za to, co udało nam się zbudować i
osiągnąć w minionych latach, myślimy o tym, co czynić w przyszłości:
co czynić w roku duszpasterskim 2002.
Chcemy w dalszym ciągu budować nasz Kościół
diecezjalny w jedności z Ojcem Świętym i całym Kościołem. To
budowanie powinno zmierzać ku osiąganiu coraz większej głębi wiary
oraz życia, kształtowanego według pogłębionej wiary.
W celu pogłębienia wiary będziemy starali się pełniej
poznać Chrystusa, wpatrywać się w Jego Oblicze. Droga, która
prowadzi do tego celu, jest wskazana przez Ojca Świętego w owych
priorytetach duszpasterskich, wyżej wymienionych. Jesteśmy w
pewien sposób już przygotowani, aby iść tą drogą, ponieważ priorytety
wskazane przez Ojca Świętego, były obecne w naszej pracy
duszpasterskiej w minionych latach. Trzeba je jednak na nowo zauważyć
w ich bogactwie i skuteczności, w sytuacjach i warunkach, w jakich dziś
żyjemy i zdążamy do Boga.
Natomiast w kształtowaniu życia wiarą chcemy zwrócić
uwagę na sumienie. Będziemy uczyć się być ludźmi
sumienia i kierować się sumieniem w naszym życiu i postępowaniu.
Dlatego sumieniu poświęcamy w programie duszpasterskim na rok 2002
szczególną uwagę.
4. Praca nad
prawym sumieniem
1) Być człowiekiem sumienia znaczy wejść w
siebie, do swego wnętrza, poszukiwać głębi, aby usłyszeń ów głos
odzywający się we wnętrzu człowieka, zwany głosem sumienia i za nim
iść.
Być człowiekiem sumienia znaczy być odpowiedzialnym
za podejmowane i dokonane czyny.
Być człowiekiem sumienia znaczy być człowiekiem twórczym.
Twórczość człowieka sumienia wyraża się w budowaniu dobra odnoszącego
się do własnego człowieczeństwa oraz w budowaniu dobra wspólnego, a
także w kierowaniu się prawdą, szacunkiem i miłością wobec ludzi.
2) Głos
sumienia - głos Boży
We wnętrzu każdego człowieka, także niewierzącego,
są jakby wypisane zasady prawa, które odzywa się, wzywając go, by
czynił dobro, a unikał zła. Prawo to brzmi jak nakaz, któremu człowiek
winien być posłuszny, aby być zgodny z sobą samym. To prawo jest w
człowieku. Człowiek go sobie nie nałożył. Wyraża się ono
najbardziej w chwili, gdy nas oskarża wbrew nam samym, gdy chętnie byśmy
przed nim uciekli lub zapomnieli.
Ludzie wierzący, oświeceni Objawieniem Bożym,
odczytują w nim prawo wypisane w sercu człowieka przez Boga Stwórcę.
Dlatego w głosie tego prawa odkrywają głos Boga. Sumienie jest
najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium, gdzie człowiek spotyka się z
Bogiem i wsłuchuje w Jego głos.
3) Ludzki
wymiar sumienia
Nie wolno jednakże zapominać o ludzkim wymiarze
sumienia. Jest ono związane w szczególny sposób z funkcją poznawczą
rozumu. Trudności, jakie rozum napotyka w procesie poznania będą
rzutować zatem na sumienie.
Sumienie wyraża sąd rozumu o moralnej jakości
konkretnego czynu, który człowiek zamierza wykonać, którego właśnie
dokonuje, lub którego już dokonał. Z racji trudności, jakie spotyka
rozum w funkcji poznania, moralny sąd sumienia może być niekiedy wątpliwy,
a nawet błędny. (Sumienie szerokie, faryzejskie, skrupulatne).
Ignorancja rozumu, która wywiera wpływ na sąd sumienia o moralności
czynów, tkwi zazwyczaj w zaniedbaniach człowieka, zwłaszcza kiedy on
niewiele dba o poszukiwanie prawdy i dobra, popada w nawyki grzechów i
w ten sposób powoli zaślepia swoje sumienie. W takim przypadku za zło
jest odpowiedzialna osoba, która je popełnia. Jeśli natomiast
ignorancja jest niepokonalna lub błędny osąd moralny nie jest
zawiniony, wówczas zło popełnione przez osobę, która kierowała się
sumieniem, nie może być jej przypisywane.
4) Wychowanie
sumienia
Człowiek powinien być zawsze posłuszny sądowi
swojego sumienia, o ile sąd ten jest pewny. Aby zabezpieczyć sumienie
przed wydawaniem błędnych sądów moralnych, konieczna jest praca
zwana wychowaniem sumienia lub formacją sumienia.
Formacja sumienia jest nieodzowna w życiu każdego człowieka.
Jest zadaniem całego życia. Od najmłodszych łat wprowadza ona
dziecko w poznawanie i praktykowanie prawa wewnętrznego, rozpoznawanego
przez sumienie. Roztropne wychowanie kształtuje cnoty; chroni lub
uwalnia od strachu, egoizmu i pychy, fałszywego poczucia winy i dążeń
do upodobania w sobie, zrodzonego z ludzkich słabości i błędów.
Wychowanie sumienia zapewnia wolność i prowadzi do pokoju serca (Katechizm
Kościoła Katolickiego, 1784).
Wśród środków w formowaniu sumienia szczególnie
pomocne są:
-
lektura słowa Bożego
-
modlitwa i medytacja
- nabożeństwo
do Ducha Świętego - Światłości sumień
-
praktyka rachunku sumienia
-
Sakrament Pokuty
-
rekolekcje
- świętość
życia
5) Rola kapłanów
w wychowaniu sumień
Kapłani w swej posłudze duszpasterskiej są
odpowiedzialni za formowanie sumień. Formacji sumień należy dać
pierwszeństwo przed staraniami o moralność stanowionego prawa.
Prawo bowiem stanowione stwarza jedynie możliwość dokonania zła, na
przykład zabicia poczętego życia, ale go nie nakłada. Ostatecznie to
człowiek w swoim sumieniu godzi się na nie lub nie. Jeśli wierni będą
mieli uformowane prawidłowo sumienie, które reaguje na prawdę i
dobro, wówczas niezależnie jakie prawo będzie ustanowione, nie będą
dopuszczać się zła, na przykład grzechu aborcji. W Polsce w minionym
dziesięcioleciu pierwszeństwo w pracy duszpasterskiej dawano staraniom
o stanowienie prawa, poprawnego pod względem moralnym. W rezultacie
praca nad formacją sumień była nie wystarczająca. Efektem tego są
decyzje i zachowania wiernych - katolików. Wyznają, że są katolikami
- ludźmi wierzącymi, a podejmuj ą decyzje, jakby nimi nie byli. Prawe
sumienie uzdalnia człowieka - chrześcijanina do zachowania swej tożsamości
i do wydawania jasnego sądu wobec modnych, choć niemoralnych
zachowań, jak też wobec różnorodnych manipulacji, jakie dziś w sposób
wystudiowany prowadzi się często za pośrednictwem mediów.
4. Realizacja
programu duszpasterskiego 2002
-
Jak dziś pełniej poznać Chrystusa, by pogłębić swoją wiarę? -
Jak według wiary kształtować dziś życie?
-
Jak przezwyciężać obecny dziś często dualizm - rozłam między wiarą
i życiem?
-
Jak dziś formować prawe sumienie?
-
W jaki sposób stawać się dziś człowiekiem sumienia?
-
Co robić, aby nie zabić w sobie głosu sumienia?
Oto tematy wiodące, które powinny stanowić
przedmiot wszelkich spotkań duszpasterskich w parafiach. One też
powinny być przedmiotem kapłańskich spotkań w dekanatach.
Niech w ich realizację włączą się: Wydział
Duszpasterski Kurii Diecezjalnej oraz Profesorowie i Wykładowcy Wyższego
Seminarium Duchownego, opracowując odpowiednie materiały - pomoce
dla parafii, organizując wykłady, dyskusje, odczyty.
Niech się włączą także na swój sposób media
diecezjalne: Radio Rodzina i Opiekun.
IV
KALENDARZ DIECEZJALNY
W ROKU 2002
|
